Τα ραγκουτσάρια ζωντανά

Έπ! Αυτή την τράβηξα εγώ!

΄

 Άρχισαν τα Καρναβάλια της Καστοριάς (”Ραγκουτσάρια-rogatores” που  σημαίνει ζητιάνοι.)Όπως  κάθε χρόνο από την 1η Ιανουαρίου, και κορυφώνονται στο τριήμερο 6-7και 8 του Γενάρη ,αποτελούν δε αναβίωση των αρχαίων Διονυσιακών οργιαστικών τελετών που γίνονταν από Αρχαιοτάτων χρόνων, στην μέση του Χειμώνα και αμέσως μετά την γιορτή της γέννησης του ήλιου στις 25 Δεκεμβρίου, (που πέρασε και στην Χριστιανική λατρεία με την καθιέρωση της γιορτής των Χριστουγέννων), προς τιμή της φύσης που θα αναγεννηθεί την Άνοιξη.

 Με τα Ραγκουτσάρια κλείνει το γιορταστικό δωδεκαήμερο, με χαρακτηριστικά Καστοριανά έθιμα που οι ρίζες τους φτάνουν στους πρώϊμους κάτοικους της περιοχής, τους Δωριείς και τους Ορέστειες και αποτελούν σπάνιο δείγμα της ιστορικής συνέχειας του τόπου μας δια μέσου των αιώνων.

Είναι απομεινάρι του γνήσιου Ελληνικού Καρναβαλιού και όχι έθιμο ξενόφερτο όπως το καθιερωμένο καρναβάλι της Αποκριάς .

 Άνδρες και γυναίκες, σε “μπουλούκια”, από διάφορες γειτονιές, το καθένα με τα “όργανα” του  γλεντούν, μέσα σ’ένα πανζουρλισμό, χωρίς κοινωνικές διακρίσεις.

 Ενδιαφέρον παρουσιάζει η ποικιλία των μουσικών οργάνων, που εκτός από τα παραδοσιακά (ζουρνάδες, γκάϊντες κ.α.), από τις πρώτες δεκαετίες του αιώνα μας προστέθηκαν τα λαϊκά “τακούμια”, κρουστά και κυρίως πνευστά, χάλκινα όργανα, κατάλοιπα των μεγάλων στρατιωτικών μπάντων που κατά καιρούς περνούσαν από την πόλη.

 Η αναλογία με τις μεγάλες μπάντες πνευστών της Νέας Ορλεάνης στις Η.Π.Α., που δημιούργησαν την ορολογία και το παγκόσμια καθιερωμένο μουσικό είδος της τζαζ, είναι εμφανής. Η φωτογράφηση αυτών των στιγμών αποτελεί πρόκληση για τον κάθε φωτογράφο,για την ολοκληρωμένη επίτευξη του γνήσιου γλεντιού και της έκστασης (Διονυσιακή μανία), που θες δε θες, σε κυριεύει εκείνες τις ώρες, είτε με το να φωτογραφίζεις είτε με το να φωτογραφίζεσαι.

Στα Ραγκουτσάρια, οι κάτοικοι μεταμφιέζονται και φορούν απαραιτήτως μάσκες. Οι μάσκες αυτές έχουν συμβολικό χαρακτήρα, αφού η όψη τους είναι τρομακτική και αποσκοπούν στο να ξορκίσουν το κακό από την πόλη. Οι μασκαράδες έχουν τη συνήθεια να ζητιανεύουν από τον κόσμο την ανταμοιβή τους που διώχνουν τα κακά πνεύματα.

 Από αυτή τη συνήθεια, άλλωστε, πηγάζει και το όνομα της γιορτής. Άνδρες και γυναίκες, μικροί και μεγάλοι δεν διστάζουν να μασκαρευτούν και να ξεχυθούν στους δρόμους της Καστοριάς, αναστατώνοντας την πόλη με χορούς και τραγούδια.

Κέφι και σαματάς κυριαρχούν παντού ενώ η πόλη αντηχεί από τα όργανα και τις παραδοσιακές μελωδίες καθώς οι κάτοικοι, μπουλούκια που εμφανίζονται από παντού με τα όργανά τους, κατευθύνονται προς το κέντρο της πόλης.

Με τη φροντίδα του δήμου Καστοριάς, πραγματοποιούνται πολλές εκδηλώσεις ενώ η γιορτή κορυφώνεται την τρίτη ημέρα – την επονομαζόμενη και “Πατερίτσα” οπότε και βραβεύεται η καλύτερη μεταμφίεση στην παλιά, μεσαιωνική πλατεία Ντολτσό που έπαιξε ιστορικό ρόλο επί τουρκοκρατίας.

Πέρα από το γεγονός ότι διεξάγονται σε παρεμφερή περίοδο του έτους, τα Ραγουτσάρια έχουν κρατήσει από τις διονυσιακές τελετές και το στοιχείο της μεταμφίεσης και τον εμπαιγμό των παρευρισκόμενων αλλά και τη γενική ατμόσφαιρα της γιορτής.

Φυσικά, στην πορεία άλλαξαν στοιχεία του εθίμου που δεν ήταν συμβατά με τη χριστιανική λατρεία αλλά το νόημα παρέμεινε και το έθιμο δεν έπαψε να ζει.

πηγή

Τα φοβερά Καστοριανά ραγκουτσάρια 

*ζωντανά* όταν και όποτε τα δίνει το κανάλι...

Δείτε επίσης